Το μυθιστόρημα παρακολουθεί τους ήρωές του, που έρχονται για ναεγκατασταθούν και να ζήσουν σε ένα νησί του Ιονίου την εποχή τουΜεσοπολέμου, φέρνοντας μαζί τους εμπειρίες από τις χαμένεςπατρίδες του Πόντου, την Αγγλία της βιομηχανικής επανάστασης , τηΓαλλία του Λαϊκού Μετώπου και την Ισπανία του εμφύλιου πολέμου.
Οι ξενοφερμένοι συναγελάζονται με τη ντόπια κοινωνία του νησιού,ιδιαίτερα με δύο οικογένειες καλοστεκούμενων εμπόρων, ανθρώπωνπου εκτιμούν τα γράμματα και τη μόρφωση. Μέσα από αυτά τα νέαπρόσωπα, το γίγνεσθαι της ευρωπαϊκής επιστήμης και οι νέεςκοινωνικές ιδέες φτάνουν στον Νίκο, τον Λουκά και τον Γιωργάκη,νεαρά γυμνασιόπαιδα, και από εκεί διαδίδονται στα μαστορόπουλακαι στους νεαρούς μαθητευόμενους στα εμπορικά της Χώρας.
Από εκεί και πέρα οι συμπτώσεις διαταράσσουν την παγωμάρα πουέχει επιβάλλει η μεταξική δικτατορία. Η περιέργεια των μικρών ηρώωντου μυθιστορήματος για τις θεωρίες του Αϊνστάιν συναντά τηνανεπάρκεια του καθηγητή τους και -συνοδευόμενη από την ιδεολογικήεμπάθεια θαυμαστών του φασισμού - καταλήγει σε γεγονότα πουσυγκλονίζουν την Χώρα, ολόκληρο το νησί αλλά αυτήν ακόμα τηΒασιλική Χωροφυλακή.
Ωστόσο, η μικρή κοινωνία του νησιού διαθέτει ένα πανίσχυρο όπλο:το χιούμορ και την σάτιρα. Αυτό που η Αρσινόη, με την αγράμματησοφία της, ανήγαγε σε υπερβατικό ον: στην «Τζιοκόντα» τηςΑρσινόης. Η «Τζιοκόντα», λοιπόν, αναλαμβάνει να κατατροπώσει τημεταξική αυθαιρεσία με το εμβατήριο «Ταβλω-Τίβλω οβριακή» πουσυνθέτει η πιτσιρικαρία της γειτονιάς.