Λίστα αντικειμένων
ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ
«Αντίστοιχη με την αρχαία τριλογία είναι και αυτή τού Καζαντζάκη, που έχει τους ίδιους τίτλους: Πυρφόρος,Δεσμώτης, Λυόμενος. Γράφτηκε στο διάστημα Αυγούστου-Σεπτέμβρη 1943 στην Αίγινα.
Όπως κάνει και με άλλα του θέματα, ο συγγραφέας δανείζεται ένα γνωστό μύθο ή πραγματικό γεγονός ή ακόμα μια μυθική ή λογοτεχνική μορφή και εννοιολογικά μετασχηματίζοντάς τη την κάνει κατάλληλη για την έκφραση του προσωπικού του μηνύματος. […]»
ΚΟΥΡΟΣ
«Γράφτηκε τον Απρίλη 1949 με πρωτότυπο τίτλο Θησέας. Πρόκειται για το γνωστό μύθο τού Θησέα και του Μινώταυρου, δοσμένο μέσα από μια ψυχαναλυτική ερμηνεία.
Ο Καζαντζάκης είχε έντονα επηρεαστεί απ’ την ανάπτυξη της ψυχανάλυσης, που γνώρισε από κοντά στη Βιέννη το 1922, αφού άλλωστε χάρη σ’ αυτήν μπορούσε να φωτίσει τις απόκρυφες πτυχές τής ύπαρξής του και να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του. » «Έτσι, λοιπόν, σ’ αυτό το έργο, σύμφωνα μ’ αυτά που ομολογεί ο ίδιος σε γράμμα του στον Borje Knos, ο Μινώταυρος εκφράζει το υποσυνείδητο του ανθρώπου, ενώ ο Θησέας το λόγο που απελευθερώνει το Μινώταυρο και οδηγεί στο συνειδητό το ασυνείδητό του ή, κατά την αγαπημένη του έκφραση, “μετουσιώνει την ύλη σε πνεύμα”. »
«Εκτός από την καθαρά ψυχαναλυτική διάσταση, το έργο κινείται και σ’ αυτήν τού αγώνα για κατάκτηση της ελευθερίας. Ο Μίνωας εκφράζει τη φάση τής ελεύθερης αναγκαιότητας (amor fati), που επιτρέπει στο άτομο να διαφυλαχθεί και μόνο απ’ την επιβολή τής εξωτερικής ανάγκης που το περιβάλλει, ενώ ο Θησέας αυτήν τής στιγμιαίας ελευθερίας, του κορυφώματος δηλαδή της έννοιας αυτής στο έργο του.»
ΟΔΥΣΣΕΑΣ
«Γράφτηκε το 1927 και πρωτοδημοσιεύτηκε με το ψευδώνυμο Α. Γερανός στο αλεξανδρινό περιοδικό Νέα Ζωή, στο διάστημα Ιούνη-Νοέμβρη 1927. Κυκλοφόρησε το 1928 από τις εκδόσεις “Στοχαστής” με αφιέρωση στη Lenotschka Dybouk (Ελένη Σαμίου). »Αναφέρεται στο γνωστό από την Οδύσσεια περιστατικό τής αναγνώρισης του Οδυσσέα από την Πηνελόπη και το σκοτωμό των μνηστήρων. […]»
ΜΕΛΙΣΣΑ
«Γράφτηκε το 1937 και πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νέα Εστία το 1939· πρωτοπαίχτηκε απ’ το Εθνικό Θέατρο στο Ωδείο Ηρώδη Αττικού το καλοκαίρι 1962. Παρουσιάζει την έντονη πάλη ανάμεσα στον πατέρα και το γιο και γενικά την προσπάθεια αποδέσμευσης του ατόμου απ’ την πρωτόγονη έννοια τού δεσμού του με το προγονικό παρελθόν που το καταπιέζει. […]» (Από το άρθρο τού Θόδωρου Γραμματά «Ξαναδιαβάζοντας το έργο τού Νίκου Καζαντζάκη»
στο περιοδικό Διαβάζω, Αριθ. 51, Μάρτιος 1982.)
«Αντίστοιχη με την αρχαία τριλογία είναι και αυτή τού Καζαντζάκη, που έχει τους ίδιους τίτλους: Πυρφόρος,Δεσμώτης, Λυόμενος. Γράφτηκε στο διάστημα Αυγούστου-Σεπτέμβρη 1943 στην Αίγινα.
Όπως κάνει και με άλλα του θέματα, ο συγγραφέας δανείζεται ένα γνωστό μύθο ή πραγματικό γεγονός ή ακόμα μια μυθική ή λογοτεχνική μορφή και εννοιολογικά μετασχηματίζοντάς τη την κάνει κατάλληλη για την έκφραση του προσωπικού του μηνύματος. […]»
ΚΟΥΡΟΣ
«Γράφτηκε τον Απρίλη 1949 με πρωτότυπο τίτλο Θησέας. Πρόκειται για το γνωστό μύθο τού Θησέα και του Μινώταυρου, δοσμένο μέσα από μια ψυχαναλυτική ερμηνεία.
Ο Καζαντζάκης είχε έντονα επηρεαστεί απ’ την ανάπτυξη της ψυχανάλυσης, που γνώρισε από κοντά στη Βιέννη το 1922, αφού άλλωστε χάρη σ’ αυτήν μπορούσε να φωτίσει τις απόκρυφες πτυχές τής ύπαρξής του και να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του. » «Έτσι, λοιπόν, σ’ αυτό το έργο, σύμφωνα μ’ αυτά που ομολογεί ο ίδιος σε γράμμα του στον Borje Knos, ο Μινώταυρος εκφράζει το υποσυνείδητο του ανθρώπου, ενώ ο Θησέας το λόγο που απελευθερώνει το Μινώταυρο και οδηγεί στο συνειδητό το ασυνείδητό του ή, κατά την αγαπημένη του έκφραση, “μετουσιώνει την ύλη σε πνεύμα”. »
«Εκτός από την καθαρά ψυχαναλυτική διάσταση, το έργο κινείται και σ’ αυτήν τού αγώνα για κατάκτηση της ελευθερίας. Ο Μίνωας εκφράζει τη φάση τής ελεύθερης αναγκαιότητας (amor fati), που επιτρέπει στο άτομο να διαφυλαχθεί και μόνο απ’ την επιβολή τής εξωτερικής ανάγκης που το περιβάλλει, ενώ ο Θησέας αυτήν τής στιγμιαίας ελευθερίας, του κορυφώματος δηλαδή της έννοιας αυτής στο έργο του.»
ΟΔΥΣΣΕΑΣ
«Γράφτηκε το 1927 και πρωτοδημοσιεύτηκε με το ψευδώνυμο Α. Γερανός στο αλεξανδρινό περιοδικό Νέα Ζωή, στο διάστημα Ιούνη-Νοέμβρη 1927. Κυκλοφόρησε το 1928 από τις εκδόσεις “Στοχαστής” με αφιέρωση στη Lenotschka Dybouk (Ελένη Σαμίου). »Αναφέρεται στο γνωστό από την Οδύσσεια περιστατικό τής αναγνώρισης του Οδυσσέα από την Πηνελόπη και το σκοτωμό των μνηστήρων. […]»
ΜΕΛΙΣΣΑ
«Γράφτηκε το 1937 και πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νέα Εστία το 1939· πρωτοπαίχτηκε απ’ το Εθνικό Θέατρο στο Ωδείο Ηρώδη Αττικού το καλοκαίρι 1962. Παρουσιάζει την έντονη πάλη ανάμεσα στον πατέρα και το γιο και γενικά την προσπάθεια αποδέσμευσης του ατόμου απ’ την πρωτόγονη έννοια τού δεσμού του με το προγονικό παρελθόν που το καταπιέζει. […]» (Από το άρθρο τού Θόδωρου Γραμματά «Ξαναδιαβάζοντας το έργο τού Νίκου Καζαντζάκη»
στο περιοδικό Διαβάζω, Αριθ. 51, Μάρτιος 1982.)
